Francesco Wessels is expert op het gebied van leiderschap en de impact daarvan op prestaties. Hij maakt het effect van gedrag bespreekbaar en legt de relatie met het behalen van doelstellingen. Vooral in situaties waarbij weerbaarheid een rol speelt en mensen veel druk ervaren. Ex-Defensieman Francesco, die zich tijdens missies naar Afghanistan, Bosnië en Macedonië heeft gespecialiseerd in presteren als het echt moet, is nu teamleider bij het ‘High Performance Team’ van sportkoepel NOC*NSF. Hij is coach van de Olympische coaches bij TeamNL en geeft zijn kennis graag door aan organisaties, waar leiderschap en gedrag net zo bepalend zijn als in de sport en bij Defensie. Francesco geeft inspirerende, energieke en humorvolle lezingen en prestaties die zijn publiek op z’n minst aan het denken zetten.
Leidinggeven staat niet op zich, maar heeft met veel prikkels er omheen te maken. Vooral als het lastig en moeilijk is en sprake is van druk. Zijn mensen zich dan bewust van het effect van hun eigen gedrag en zijn ze efficiënt of besteden ze aan-dacht aan verkeerde dingen? “Vaak bestaat onder druk meer behoefte aan relationele dan taakgerichte verbinding, maar wordt de mens die het moet doen juist vergeten. Dan voelen mensen zich niet meer gewaardeerd en ontstaan scheuren. Leiderschap blijft het beïnvloeden van andermans gedrag en dus draait het altijd om mensen.” Het is de kern van het verhaal van Francesco Wessels, die ook constateert dat men woorden als autonomie, zelfsturing en coachen steeds vaker koppelt aan het woord leiderschap. “Leiderschap is niet te kop-pelen en betekent in de basis nog steeds het beïnvloeden van gedrag van anderen en dat kan op vele manieren en in vele vormen plaatsvin-den. Zo is het inzetten van zelfsturende teams in organisaties alleen mogelijk in een hoog competente omgeving.” Francesco legt dat – en vele andere dingen die te maken hebben met (het effect van) gedrag en leiderschap in relatie tot het halen van doelen – graag uit tijdens boeiende presentaties en lezingen op maat.
“Ik draai nooit een standaardverhaal af. Na te zijn uitgenodigd voor een lezing vraag ik opdrachtgevers altijd wat de kern van de bijeenkomst is, welke punten ik moet raken en waarmee ik hen blij kan maken voordat ik wegloop. Vaak vragen ze mij wat het verschil is tussen sport en Defensie of sport en het bedrijfsleven, maar eigenlijk is het vooral één grote overlapping: het gaat om mensen. In alle disciplines draait het erom dat leiders het gedrag van anderen beïnvloeden, zodat die een gevecht of een wedstrijd winnen of door hun organisatie gestelde doelen halen. Bij het beter maken en aansturen van mensen maakt het niet uit of het bijvoorbeeld gaat om een soldaat, sporter of werknemer van 18 of welke leeftijd dan ook, die verschillen niet zoveel van elkaar. Het zijn altijd mensen die hun ambities en doelstellingen moeten waarmaken. Het is wel zo dat maatschappelijke verhoudingen zijn veranderd. Ervaren leiders met hoge anciënniteit weten niet altijd aan te sluiten op de behoeften van jongere mensen binnen hun snel veranderende team of organisatie, met de valkuil dat ze onvoldoende gebruikmaken van nieuwe mogelijkheden en manieren om problemen op te lossen. Dit vraagstuk is echter van alle tijden. Het gaat erom dat leidinggevenden en -ontvangers in staat zijn ervaring en kennis te koppelen aan jeugdig enthousiasme, zodat zij binnen een raamwerk van wederzijdse acceptatie samen succesvol kunnen zijn in relatie tot hun ambities.” Francesco waarschuwt ervoor oudere leidinggevenden niet met-een af te serveren, ook niet degenen met ouderwetse ideeën. “Dan gooi je zoveel kennis en ervaring overboord. Historisch perspectief is ergens goed voor en ook hier is het belangrijk heden en verleden op een goede manier te verbinden om gezamenlijke ambities te kunnen verwezenlijken. Dat geeft kracht, net zoals dat geldt voor het verbinden van mensen met verschillende culturele achtergronden, geloven en opvattingen. Het aansturen van die verbintenissen vraagt een bepaalde leidersvaardigheid en respect voor ethiek.”
Tijdens de ruim twintig jaar dat hij bij Defensie zit zwerft Francesco de wereld over. Als Operationeel leidinggevende bij de Luchtmobiele Brigade van de Koninklijke Landmacht gaat hij soms extreme, avontuurlijke uitdagingen aan. In 2010 komt hij in aanraking met topsport en begint hij daar met het reflecteren op en inzichtelijk maken van (de effecten van) leiderschapssituaties waarbij hoge druk wordt ervaren. Omstandigheden waarin de leider het verschil kan en moet maken, ook wanneer hij zelf onder druk staat. “Wat betekenen leiderschap en weerbaarheid en hoe kun je leiders helpen het juiste gedrag te vertonen? Over die componenten heb ik gesproken tijdens het Nationaal Coach Platform van NOC*NSF en naar aanleiding daarvan ben ik gevraagd te gaan doceren aan de Nederlandse Bondscoaches. Toen ben ik hier begonnen met het begeleiden van een aantal coaches om hen inzicht te geven in het effect van hun eigen gedrag op de spe-lers en het bereiken van doelstellingen. Plat gezegd: wordt de sporter beter door het gedrag dat zijn coach vertoont? Van lieverlee ben ik steeds meer coaches gaan begeleiden en op een gegeven moment kwam de vraag of ik daarin meer tijd wilde steken. Defensie stelde mij een jaar lang twee dagen per week ter beschikking aan NOC*NSF. Na de Olympische Spelen in Londen 2012 maakte ik de keuze, waarvan ik nooit had gedacht dat ik die ooit zou maken: ik verliet Defensie om bij NOC*NSF te gaan werken. Als zzp’er hielp ik daarnaast bedrijven en organisaties reflecteren op de effecten van leiderschap en het behalen van doelen. Natuurlijk ging het ook daar over besluitvorming en gedrag onder druk en in spannende situaties.” Dat is zo’n beetje waar zijn werkveld zich sindsdien beweegt. De toon van de stem, de woorden die de leider zegt en het moment waarop dat gebeurt kunnen de afloop van een spannende situatie bepalen.
Van coach van coaches groeit Francesco Wessels door naar prestatiemanager, die ook leiders en managers van organisaties met passie en plezier naar een topniveau begeleidt, zodat zij in staat zijn het uiterste uit hun medewerkers te halen. Tevens biedt Francesco leiders een handvat in de reflectie, wat tot beter leiderschap leidt. Bij NOC*NSF is hij verantwoordelijk voor een aantal sporten waarbij hij een aansturende rol speelt. Als dank voor zijn eerdere betrokkenheid bij het topsportprogramma van de Nederlandse Boksbond is hij onlangs benoemd tot lid van verdienste.
‘Leiders moeten bovenal het juiste gedrag op het juiste moment kunnen, willen en durven vertonen’
Hij is nu teamleider bij de sportkoepel en verantwoordelijk voor de operationele kant van top-sport, bestaande uit bondsprogramma’s, talentontwikkeling, infra-structuur en coaches. “Dat zijn vier verschillende afdelingen waarvan ik de teams aanstuur. Ik ondersteun deze mensen bij het vertonen van het juiste gedrag op het juiste moment en ga daarbij uit van de coach, want die moet het overbrengen op de sporters. Ik vertel de coach niet wat hij moet doen. Zonder oordeel, als dat al kan, wil ik met hem kijken naar wat en hoe hij wat doet, hoe, wat en wanneer hij wat zegt en of dat in lijn is met het bereiken van de gestelde ambities. Die reflectie zie je terug in groepsdynamica. Je kunt je voorstellen wat het betekent voor de sporters als de coach onzekerheid of juist veel vertrouwen uit-straalt. Gedrag zegt soms meer dan woorden. Dat geldt ook buiten de sport. Ik geef tijdens lezingen vaak uit eigen ervaringen op het slag-veld voorbeelden, zoals wat er gebeurt bij een wegblokkade in een uitzendgebied in Afghanistan. Dan kun je je voorstellen wat het ver-schil is in de reactie van degenen die op je afkomen wanneer je zekerheid uitstraalt of weifelend staat de draaien. Houding en gedrag zijn een heel bepalend en sturend mechanisme. Bij de topsport is het ken-merk dat het nooit over goed of fout gaat. Het moet namelijk altijd beter. Je bent zo goed als je laatste prestatie.” Organisaties die in spannende of onbekende omstandigheden niet weten wat te doen hebben uit angst voor consequenties de neiging besluitvorming uit te stellen, wat het alleen maar spannender maakt. “Dat kan in een uitzendgebied en in de sport niet, want dan is het te laat. In die zin is het belang-rijk dat mensen, leiders, weten wat het effect van hun gedrag is, gedrag dat ze bovenal op het juiste moment moeten kunnen, willen en dur-ven vertonen.”
Voorbeeldgedrag is zo’n kreet waarvan iedereen weet dat het belangrijk is, maar wat betekent het? Reflectie is ook hier nodig, net zoals aanpassing van het gedrag als dat niet in lijn ligt met het behalen van de doelstellingen. “Er is sprake van een potentieel conflict als iemand die taakvolwassen is een leidinggevende heeft die voortdurend behoefte heeft aan controle. Andersom hetzelfde. Als een manager iemand vrijlaat in zijn werk die nog niet competent is die taak zelfstandig uit te voeren, is er wellicht juist behoefte aan meer begeleiding. Om dit soort situaties te voorkomen denk ik dat het voor een leidinggevende goed is te weten wat zijn authentieke stijl is en met welke vaardigheden en competenties of extra stijlen hij zichzelf kan verrijken om efficiënt toe te werken naar het halen van de doelstelling.
Soms is een reflector van buiten nodig om even naar binnen te kijken, zodat de leidinggevende zich bewust wordt van waarom dingen zijn zoals ze zijn en wat hun aandeel daarin is geweest. Reflectie van buiten is niet bezwaard door interne politiek of andere gevoeligheden.” Fran-cesco geeft aan dat hij in veel van die gevallen iets benoemt wat ieder-een ziet, maar moeilijk bespreekbaar te maken is. Soms loopt het niet en wijs je naar buiten, een andere keer ben je zelf de bron, Dat zie je dan niet. Ik geloof sterk in dat gedrag goed te vormen is, dus ook lei-derschapsgedrag, zowel aan de bewuste als de onbewuste kant. Door een omgeving te creëren waarin leiderschap kan floreren.”
Coachen vraagt lef. Het gaat immers om dingen durven benoemen en reflecteren zoals ze zijn. Het opbouwen van functionele verbindingen en een vertrouwensbasis, zodat een situatie kan ontstaan waarin echt gedeeld kan worden, kost ook tijd. Francesco zet vraagtekens bij coachen vanuit een gezagsverhouding. “Door het hiërarchische ver-schil is de kans groot dat het niet tot een gelijkwaardige verbinding komt met het risico dat echte zaken niet op tafel komen. Coachen is wel een techniek die een leidinggevende kan toepassen, maar ver-war het niet met ‘normale’ of andere begeleidingstechnieken. Coachen vraagt om een brede blik, maar – zoals gezegd – door woorden voor leiderschap te plakken (vitaal of inspirerend bijvoorbeeld) treedt slechts een verlenging van het begrip op. Dat is zonde. Ik ben ervan overtuigd dat als je goed begrijpt wat het effect van je gedrag is op het efficiënt kunnen toewerken naar je doelstellingen, je in het kleuren-palet van leidinggeven zoveel mogelijk kleuren en stijlen (zoals coachen) kunt inzetten op de momenten die nodig zijn.” Francesco komt zo nog een keer terug op zijn uitspraak dat het gedrag dat leidinggevenden vertonen in lijn moet zijn met de ambities die zij willen realiseren. Hij heeft een unieke combinatie van ervaringen bij het leger, in de topsport en nu ook met het bedrijfsleven en andere organisaties, waardoor hij ook een groot aantal anekdotes paraat heeft die hij kan delen tijdens zijn lezingen, Hij ondersteund zijn lezingen uitsluitend met foto’s en filmpjes. Dat maakt van een lezing ook echt een beleving. Je wordt in het verhaal gezogen waardoor zijn boodschap beter blijft hangen.
Francesco Wessels is, na een loopbaan bij Defensie, alweer geruime tijd werkzaam bij NOC*NSF en begeleidt binnen teamNL de (Olympische) coaches. Hij ondersteunt de persoonlijke ontwikkeling van bondscoaches op het gebied van leiderschap, groepsdynamische processen en mentaal vormende aspecten. Francesco is inzetbaar als sport en -motivatiespreker, ook treedt hij graag op als trainer/ coach binnen organisaties. Hij kan helpen als teamanalist, vormer, opleider of gedragsbeïnvloeder.
Bron: Academy Magazine 2020
Francesco boeken als spreker? Dat kan! Voor een boeking verwijs ik je naar Speakers Academy.
Op www.francescowessels.nl gebruiken wij cookies en andere technieken om jouw ervaring op onze website te verbeteren en om advertenties te tonen, ook met tracking cookies van derden die jouw internetgedrag volgen. Bekijk ons cookiebeleid. Als je doorklikt ga je akkoord met het plaatsen van de cookies en technieken.
